Spiga

test.. kangen dah lama gak nulis...

Atur Layatan, Atur Sedhahan, Masrahaken unjukan, Ngaturaken dhahar

Kebudayaan jawa yang kini kian pudar, anak-anak muda jawa yang sudah mulai kehilangan "jawanya", membuat aku tergerak untuk mengingat masa-masa kecilku bersama teman-teman di suatu dusun bernama "Sombangan, Sumbersari, Moyudan, Sleman, Yogyakarta", kodeposnya 55563, yang pada masa itu (sekitar tahun 1999-an) masih sangat peduli dengan kebudayaan jawa. Belom kenal sms, handphone, internet apalagi jejaring sosial.

Masih sangat asri dengan keluguan masing-masing dibalut kebudayaan timur nan elok. Aku sungguh kangen masa itu... dimana warganya masih nguri-uri "kabudayan jawi", seperti gugur gunung, sambatan, tembang dolanan anak, rewang, dan istilah2 jawa lainnya. Hmmmm.... Aku rindu suasana itu..

Untuk mengobati rasa kangenku.. aku ingin berbagi ilmu tentang beberapa tata cara bahasa jawa yang sering digunakan seseorang pada saat moment2 penting saat membantu tetangga yang punya gawe.. seperti atur layatan atau mengantarkan berita lelayu, ngaturaken dhaharan/ sedahan/ uleman atau mengantarkan hantaran, masrahaken unjukkan atau menawarkan minum pada tamu, dan ngaturaken dhahar atau meminta tamu untuk makan dalam sebuah perayaan.. tentunya dalam bahasa jawa...


ATUR LAYATAN

A : Kulo nuwun
B : Mangga… Mangga Lenggah, Ngaturi sugeng dhik rawuhipun
A : Pengestu sak konduripun
B : Wilujeng
A : Matur Bapak/ Ibu wonten lepat kulo nyuwun pangapunten. Sowan kulo sepisan silaturrahmi tuwi kasugengannipun Bapak/ Ibu sekeluarga, kaping kalih kulo dipun utus (didawuhi/ dikengken*) Bapak/Ibu ....( nama ingkang di aturi layatan)..., Panjenengan dipun caosi pirso bilih ....(nama ingkang tilar donya)... tilar donyo.


NGATURAKEN SEDAHAN/ ULEMAN

Sowan Bapak/ Ibu sepisanan kulo silaturrahmi tuwi kasugengannipun Bapak/ Ibu sekeluarga, kaping kalihipun kulo dipun utus panjenenganipun Bapak/ Ibu ....(nama ingkang diaturi sedahan/ uleman).... Saperlu ngaturaken sedahan kagem panjenengan sekalian.


MASRAHAKEN UNJUKAN

Kepareng matur Bapak/ Ibu sekalian, sak derengipun lepat kulo nyuwun pangaputen.
Ingkang sak lajengipun awit saken kersanipun Bapak/ Ibu ...(nama ingkang dipun pasrahi unjukan)... panjenengan sekalian dipun caosi unjukan soho dhaharan menopo wontenipun,
sumonggo kulo aturi ngunjuk soho ndhahar kanti prayogi.


NGATURAKEN DHAHAR

Kepareng matur Bapak/ Ibu sekalian , gandeng lenggah panjenengan sampun sak untawis, Saking kersanipun Bapak/ Ibu ...(nama ingkang dipun aturi dhaharan)... panjenengan dipun caosi kurmat dhahar.
Pramilo monggo lenggahipun kulo aturi pindah. (monggo lenggahipun kulo aturi jengkar tumuju panti bujono)


* dipun dhawuhi/ dipun utus/ dipun kengken ...(nama ingkang ngutus)... ingkang mengku gati.


Selesai dweh... semoga rasa kangenku ini bisa bermanfaat juga buat kita semua yang punya keinginan untuk ikut nguri-uri kabudayan jawi..